Bodemenergie

Bodemenergie is een duurzame en betrouwbare bron voor de verwarming en koeling van gebouwen. Vergeleken met traditionele installaties voor verwarmen en koelen kan met bodemenergie flink worden bespaard op het energieverbruik en de uitstoot van CO₂. Bovendien is deze techniek economisch interessant. De meerwaarde van bodemenergie is dat één systeem zowel duurzame verwarming als koeling kan leveren, zodat er het hele jaar door een comfortabel binnenklimaat heerst in het gebouw.

U bent bij Merwates aan het juiste adres als u overweegt om bodemenergie toe te gaan passen bij uw project: of het nu gaat om een groot kantoorgebouw of een individuele woning.

Zo werkt het
Bodemenergie wordt ook wel warmte-koudeopslag (WKO) of energieopslag in de bodem genoemd. Een bodemenergiesysteem slaat warmte en koude tijdelijk op in de bodem, met als doel om deze op een later moment te benutten voor het verwarmen en koelen van een gebouw. De bodem fungeert hierdoor als duurzame energiebron.
Er wordt onderscheid gemaakt tussen open bodemenergiesystemen en gesloten bodemenergiesystemen. Welk systeem het best geschikt is voor uw project hangt onder meer af van de grootte van het project, de beschikbare ruimte voor het realiseren van bronnen en de bodemgesteldheid op de projectlocatie.

Een open systeem maakt gebruik van grondwaterbronnen. In de winter wordt het gebouw verwarmd door een warmtepomp, waarbij via een warmtewisselaar warmte wordt onttrokken aan het opgepompte grondwater. Het afgekoelde grondwater wordt daarna op een andere plaats teruggebracht in de bodem, waardoor er een ‘koude bel’ grondwater ontstaat die in de zomer kan worden gebruikt om het gebouw te koelen. In de zomer draait de pomprichting om. Er wordt dan grondwater uit de koude bron gepompt en via een warmtewisselaar wordt de warmte uit het gebouw overgedragen aan het grondwater. Door het opgewarmde grondwater weer terug in de bodem te brengen ontstaat er in de zomer een ‘warme bel’ grondwater, die in de winter weer kan worden gebruikt voor de verwarming van het gebouw. De uitwisseling van warmte en koude tussen het grondwater en het gebouw is een proces dat zich ieder jaar herhaalt.

Een gesloten bodemenergiesysteem maakt gebruik van kunststof lussen om warmte en koude uit te wisselen met de bodem. Door de lussen circuleert een vloeistof waarmee de warmte en koude worden getransporteerd tussen het gebouw en de bodem. Energieoverdracht tussen de lussen en de omliggende bodem vindt plaats door geleiding. In de winter onttrekken de lussen warmte aan de bodem en geven de warmte af aan een warmtepomp die zorgt voor de verwarming van het gebouw. 's Winters koelt de bodem rondom de lussen daarom steeds verder af. In de zomer verloopt het proces omgekeerd. Tijdens het koelen wordt de warmte uit het gebouw via de bodemlussen afgegeven aan de bodem, waardoor de bodem weer geleidelijk wordt opgewarmd.

Kan en mag het overal?
In grote delen van Nederland is de bodem geschikt voor bodemenergie. Of bodemenergie daadwerkelijk kan worden toegepast op een bepaalde locatie hangt af van verschillende factoren, zoals de bodemopbouw en de grondwaterkwaliteit ter plaatse.
Op sommige plaatsen zijn bodemenergiesystemen niet toegestaan of moet rekening worden gehouden met beperkende randvoorwaarden. Hierbij moet bijvoorbeeld gedacht worden aan de aanwezigheid van verontreinigingen, nabijgelegen andere grondwatergebruikers of een beschermingszone rond een drinkwaterwinning.

De rol van Merwates
Merwates biedt verschillende diensten aan op het gebied van bodemenergie en kan daarbij gebruik maken van een groot eigen archief met informatie over de Nederlandse bodem.
Gert-Jan Ruis is sinds 2007 betrokken geweest bij de advisering van ongeveer 100 projecten met bodemenergie verspreid over het hele land.

• Merwates kan voor u een haalbaarheidsonderzoek uitvoeren waarin wordt onderzocht wat de technische en juridische mogelijkheden zijn voor de toepassing van bodemenergie.
• Wanneer blijkt dat een bodemenergiesysteem haalbaar is, kan Merwates een globaal ontwerp opstellen voor de bronnen.
• Voor een open bodemenergiesysteem moet vrijwel altijd een vergunning worden aangevraagd. Merwates kan voor u de vergunningaanvraag verzorgen en de effectenstudie opstellen die dient als onderbouwing van de aanvraag. In een effectenstudie worden onder meer de veranderingen van de stijghoogte en grondwatertemperatuur berekend die het open systeem veroorzaakt en wordt beschreven welke invloed de omgeving daarvan ondervindt.
• Soms is een proefboring gewenst, bijvoorbeeld als er onvoldoende informatie beschikbaar is om een goed onderbouwde uitspraak te kunnen doen over de haalbaarheid. Merwates kan de klant helpen bij het formuleren van de aanvraag en de selectie van een boorbedrijf en bij het beoordelen van de resultaten.
• Desgewenst kan Merwates voor u stukken beoordelen van andere partijen, zoals een boorverslag, een werkomschrijving of een rapportage van een proefboring.